Zapalenie płuc to poważna choroba układu oddechowego, której obraz kliniczny jest znany praktycznie od chwili pojawienia się człowieka na Ziemi. Nie można oczywiście tego udowodnić, bo zapalenie płuc nie pozostawia żadnego śladu w kościach człowieka, a jedynie te ocalały. Jednak już w pierwszych traktatach medycznych, pochodzących ze starożytności, można odnaleźć cechy charakterystyczne tej choroby w opisywanych przypadkach. Taki opis wystąpił na przykład w traktacie medycznym Hipokratesa. Niestety, chociaż opis kliniczny był znany, przez wieki nie udało się ustalić, co jest przyczyną wystąpienia tej choroby, a przecież w wielu przypadkach choroba kończyła się śmiercią pacjenta. W dziewiętnastym wieku prace badawcze Ludwika Pasteur pozwoliły udowodnić, że to bakterie i drobnoustroje są w wielu przypadkach odpowiedzialne za występowanie różnorodnych chorób, w tym i zapalenia płuc. Kiedy znano już przyczynę, łatwiej było znaleźć leki walczące z zapaleniem płuc. W dwudziestym wieku odnotowano jednak bardzo nietypowe przypadki zapalenia płuc, które świadczą, że jeśli chodzi o tę chorobę, to nie wszystko jeszcze zostało powiedziane. Zapalenie płuc może być wywoływane przez wiele czynników. Właściwe rozpoznanie umożliwia prawidłowe leczenie. Rozpoznanie zapalenia płuc wcale nie jest łatwe, bo objawy przypominają często silne przeziębienie lub grypę. A przecież zapalenie płuc jest bardzo groźną chorobą, która rozwija się bardzo szybko, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do śmierci. Szczególnie groźna jest dla dzieci do piątego roku życia i osób starszych. Często za wystąpienie choroby odpowiadają bakterie. To odkrycie spowodowało, że badacze opracowali antybiotyki skutecznie leczące ten typ choroby. Początkowa euforia wynikająca z faktu, że antybiotyki są tak skutecznym lekiem, spowodowała, że lekarze wypisywali je zbyt często i to w dawkach zbyt dużych. Dość szybko zaobserwowano jednak, że antybiotyki mają działanie uboczne, a poza tym bakterie często uodparniają się na ich działanie. Antybiotyki zaczęto ograniczać. Drugą istotną przyczyną zapalenia płuc, zwłaszcza u dzieci, są wirusy. Najczęściej tego typu choroby występują jesienią i zimą. Przyczyn zachorowań należy poszukać w powikłaniach pogrypowych lub w kontaktach z osobami chorymi. Nic więc dziwnego, że przebywanie w dużych skupiskach takich jak przedszkole i szkoła, wpływają na rozwój zachorowań. Pozostałe rodzaje zapalenia płuc dzielimy na: grzybicze, alergiczne, zachłystowe i chemiczne. Są one jednak zdecydowanie rzadsze. Objawy zapalenia płuc są bardzo różne i zależą od wieku pacjenta, etiologii, ogólnego stanu zdrowa, wreszcie rozległości zmian w płucach. Lekarz, diagnozujący chorego, przeprowadza najpierw wywiad chorobowy, a następnie przystępuje do badania fizykalnego. Podczas wstępnego badania jest przeprowadzony szczegółowy wywiad z chorym, zaś w przypadku dzieci – z jego rodzicami. Lekarz w przypadku podejrzenia zapalenie płuc zwraca uwagę na kaszel i czas jego trwania, oddech, ewentualne bóle w klatce piersiowej i gorączkę. Podczas badania fizykalnego lekarz najczęściej bada pacjenta osłuchowo. Mogą występować takie dźwięki jak: szmer, trzeszczenia, świstanie, drżenie piersiowe. Rodzaj dźwięku jest ważny, bo każdy z nich jest wywoływany przez różne bakterie. Jeśli nie można stwierdzić oczywistego zachorowania, a istnieją przesłanki, że mamy do czynienia z zapaleniem płuc, lekarz kieruje pacjenta na badanie radiologiczne, czyli RTG klatki piersiowej. Zdjęcie radiologiczne daje precyzyjny obraz choroby i umożliwia podjęcie skutecznego leczenia.
